شبیه سازی دینامیکی رشد گیاه کلزای بهاره تحت شرایط محدودیت آب با استفاده از مدل aqua crop

مدلسازی رشد گیاه ابزار مهمی در ارزیابی اثرات تنش خشکی بر روی عملکرد محصول و در نتیجه آن ، انتخاب تاریخ کشت بهینه و تصمیم گیری برای روش های مدیریتی مناسب می باشد. یکی از جدیدترین مدل های گیاهی مدل aquacrop است که توسط فائو توسعه داده شده و اساس آن عکس العمل عملکرد محصول نسبت به آب مصرفی می باشد و با استفاده از متغیرهای اقلیمی، گیاه، خاک و مدیریتی، عملکرد محصول را شبیه سازی می نماید. هدف از این تحقیق شبیه سازی دینامیکی رشد گیاه کلزای بهاره تحت شرایط محدودیت آب با استفاده از مدل aquacrop می باشد. این مطالعه برای یک رقم کلزای بهاره (brassica napus l.) که در جویچه هایی به عرض 5/0 متر در کرت هایی به طول 5 متر، شامل 8 ردیف کلزا با تراکم 80 بوته در مترمربع در زمینی به مساحت حدوداً 400 مترمربع در اراضی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز واقع در منطقه کرکج در طی سال های 1389 و1390 توسط دکتر مجنونی و همکاران کشت شد، اجرا گردید. در هر دو سال فوق، طرح آزمایشی شامل 4 تیمار آبیاریi1 ،i2 ، i3 و i4 بترتیب برابر آبیاری کامل کلزا، بیست درصد، سی و پنج درصد و پنجاه در صد کمتر از نیاز بالقوه آن در 4 تکرار بصورت طرح بلوک های کامل تصادفی پیاده گردید. مدل aquacrop با استفاده از داده های اندازه گیری شده در سال 89 واسنجی و داده های اندازه گیری شده در سال90 اعتبارسنجی گردید. براساس نتایج، مدل aquacropعملکرد دانه را برای هر دوسال با دقت زیاد شبیه سازی کرد. مقادیر جذر میانگین مربعات خطا و شاخص تطابق در مرحله واسنجی و اعتبارسنجی برای عملکرد دانه به ترتیب 09/5، 05/7و 98/0، 96/0 درصد بدست آمد. همچنین برای رشد دینامیکی بیوماس به ترتیب 31/29، 83/20 درصد و 97/0، 96/0، برای پوشش گیاهی به ترتیب 53/22، 37/25 درصد و 95/0، 94/0 و برای رطوبت خاک به ترتیب 55/16، 2/16 درصد و89/0، 84/0 محاسبه گردید. در نهایت این نتیجه حاصل شد که، با استفاده از مدل واسنجی شده aquacrop می توان اقدام به پیش بینی عملکرد محصولات زراعی مختلف تحت مدیریت های مختلف آبیاری برای شرایط مختلف آب و هوایی نمود؛ و با انتخاب بهترین تصمیم و شیوه مدیریت آبیاری به تصمیم گیری های کلان مربوط به مدیریت منابع آب کشاورزی کمک نمود تا باعث صرفه جویی و افزایش بهره وری در مصرف آب کشاورزی گردد.